''Głos Warszawski '' czwartek 12 sierpnia 1909 r :
'' We wsi Złaków, powiatu łowickiego, na cmentarzu parafialnym, po nabożeństwie żałobnym, odprawionym za spokój duszy zmarłego proboszcza miejscowego, ś. p. ks. Aleksandra Wasilewskiego, prałata kolegiaty łowickiej, poświęcono pomnik, wykonany przez artystę-rzeźbiarza, Romana Lubowieckiego, z granitu szwedzkiego, wzniesiony na wieczną rzeczy pamiątkę ku uczczeniu zgasłego duszpasterza ...
... Ś. p. ks. prałat Aleksander Wasilewski, pełniąc obowiązki duchowne przez lat wiele w Złakowie, swoim moralnym wpływem i ciągłym dodatnim odziaływaniem na masy dokonał togo, że dziś lud okoliczny wyrzekł się pijaństwa i tak zwani „Księżacy" słyną z trzeźwości, pracowitości i zamiłowania do oświaty. Niezależnie od moralnych danych, nieboszczyk, własny m staraniem przy udziale Wiernych, wzniósł wspaniałą świątynię, w stylu gotyckim, pod Wezwaniem Wszystkich Świętych, imponującą całej okolicy oraz założył schronienie dla starców swej parafii, gdzie bezdomni, pozbawieni rodziny, znajdują opiekę i wytchnienie po mozolnej drodze życia miejsce to zwie się :
PRZYTULISKO ''
Budynek wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: 772 z 21.09.1986).W budynku, zgodnie z jego nazwą, pierwotnie mieszkali ubodzy, w podeszłym wieku parafianie. W latach późniejszych mieściła się w nim szkoła, siedziba gminnej rady narodowej, sklep, a także mieszkania socjalne. Budynek został prawdopodobnie zaprojektowany około 1894 (1895?) roku przez Konstantego Wojciechowskiego (autora projektu całego założenia architektonicznego kościoła, plebanii i Przytuliska). Na fasadzie budynku znajduje się data 1905, co może świadczyć o roku zakończenia budowy.
Dwa lata wcześniej w ,,Kurierze Warszawskim '' czytamy :
''Kapituła kolegiaty łowickiej poniosła znów bolesną stratę. W ubiegłą niedzielę zmarł w Złakowie, gdzie blisko lat czterdzieści był proboszczem, ś. p. ks. Aleksander Wasilewski. Zasłużony kapłan urodził się dnia 25maja 1836 roku. Po skończeniu nauk w szkołach w Siedlcach, w 1853 roku wstąpił do seminarium przy kościele św. Krzyża w Warszawie, po którego ukończeniu otrzymał święcenia kapłańskie w dniu 25 września 1858 roku. W tymże roku władza duchowna przeznaczyła go na wikariusza parafii w Krośniewicach, a następnie w Osuchowie i Grójcu, i Proboszczem parafii Złaków, w dekanacie łowickim, został w dniu 15 stycznia 1868 roku i obowiązki te z wielką gorliwością do samej śmierci sprawował. Za zasługi, położone dla spraw duchownych, mianowany był kanonikiem kapituły kolegiaty łowickiej, a w r. 1892 prałatem dziekanem tejże kapituły.''
Wieś w drugiej połowie XVI wieku położona była w powiecie gąbińskim ziemi gostynińskiej województwa rawskiego, dekanatu kutnowskiego wchodząca w skład uposażenia biskupstwa gnieźnieńskiego tzw. klucza łowickiego. Miejscowość jako wieś leżącą w gminie Jeziorko w parafii Złaków tak opisano XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego:
,,Ludność wsi zamożna, zabudowania porządne, oświata dość dawno rozszerzona wśród ludu. Sady i pasieki przy domach (...) W obrębie parafii istnieją cztery szkoły początkowe. W roku 1879 było 2500 parafian umiejących czytać. Z oświatą łączy się dobrobyt ludności.''
Najstarsza wzmianka o parafii pochodzi z 1334 w tym roku dowiadujemy się że ,arcybiskup Janisław ustanowił w Duplicach Wielkich (obecnie Wyborów) wójtostwo i zobowiązał wójta do płacenia danin plebanowi Słakowskiemu. Na tym tle dochodzi do sporu między biskupem Janisławem a właścicielami tej ziemi ,które są pod zwierzchnictwem książąt mazowieckich w granicach Mazowsza .Gdzie dwóch się ....trzeci kasę liczy , Slakow binum jako bezprawnie posiadany został odebrany biskupom i miejscowość stanowi dobra królewskie do rozstrzygnięcia sporu w roku 1359 r.W dokumencie posiadłości w Kasztelanii Łowickiej , Arcybiskupów Gnieźnieńskich potwierdzonych przez księcia mazowieckiego Ziemowita z maja 1359 roku wymieniono miejscowość Slakow binum ,podwójny ,dwie części Słakowski ( Borowy i Kościelny)
Do XV wieku wieś nosiła nazwę Zlakow ,wymieniony jako Zlakow Major, czyli po polsku Złaków Duży a od 1579 roku nazwę Zlakow Cerkiewny.. Na początku XVI w. istniał tu kościół pw. Wszystkich Świętych. Pleban miał dwór z ogrodem i spichrzem, dwa place dla dwóch wikariuszy, cztery place dla zagrodników, dwa łany roli rozdzielone między zagrodników, którzy płacili po 20 groszy czynszu. 19 IV 1617 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński Wawrzyniec Gembicki, prymas Polski, erygował przy kościele złakowskim kolegium mansjonarzy, podnosząc parafię do rangi prepozytury parafialnej. Istniała ona w 1763 r., kiedy przy parafii duszpasterzował prepozyt i dwóch mansjonarzy, a wizytujący parafię archidiakon łowicki ks. Józef Marcinkowski odnotował w kościele siedem ołtarzy, Bractwo św. Anny i istnienie szpitala-przytułku dla bezdomnych. Obecny kościół według projektu arch. Konstantego Wojciechowskiego, wzniesiono w latach 1893-1902 z wykorzystaniem części gotyckich murów prezbiterium starego kościoła ,który nie wytrzymał próby czasu. Jego konsekracji dokonał 24 VIII 1902 r. arcybiskup metropolita warszawski Wincenty Teofil Chościak-Popiel.
We wnętrzu warto zwrócić uwagę na ołtarz główny z 1623 r., z obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z drugiej połowy XVI w.
Na ścianach prezbiterium ,malarz związany z krakowskim środowiskiem artystycznym, Leonard Strojnowski( 1858- 1935 ) prowadząc prace konserwatorskie umieścił scenki rodzajowe z życia parafian w strojach ludowych. Kościół jest tylko jednym z trzech elementów zabytkowego kompleksu, drugim jest budynek plebanii, trzecim zaś Przytulisko.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz