Tymoteusz Prokulski ze Skierniewki /1898 -1963/

Tymoteusz Prokulski 

 (pseudonim sceniczny, Makors, Meteor, Tym-Ortym )

Autor piosenek i utworów scenicznych , monologista, aktor, recytator, konferansjer ,twórca polskiego teatru dla dzieci.

 Fragment próby. 

Tymoteusz Ortym pouczający młodych aktorów.

Urodził się 29 września 1898 r. w miejscowości Skierniewka, dziś część miasta  Skierniewice,  syn Stanisława i Janiny z Adamowskich. Ochrzczony dwa lata później razem z siostrą Aliną.   Małżeństwo Państwa Prokulskich  uznane przez Sąd Konsystorski Ewangelicko-Reformowany za rozwiązane przez rozwód z winy męża 25.09.1919r 

 Tymoteusz uczył się w gimnazjum we Lwowie i Petersburgu. W późniejszym czasie odbył studia dramatyczne z zakresu aktorstwa i reżyserii w Kijowie. Debiutował w 1916 r. w zespole operetki i farsy w polskim „Ogniwie” w Kijowie pod kierunkiem Feliksa Kosińskiego.

 . W sezonie 1917/1918 występował tamże w Teatrze Polskim, biorąc udział w sztuce Zaczarowane koło Lucjana Rydla. Do Polski powrócił w 1921 r. i przez kilka lat grał w teatrach objazdowych. Pierwszą poważną posadą było objęcie dyrekcji kinoteatru „Hollywood”, jednego z największych w Warszawie, co nastąpiło w 1929 r. Organizował później programy artystyczne w kinie „Splendid” oraz kierował teatrem „Rakieta”. W 1933 r. występował w kabarecie „Casanova” i teatrzyku „Mucha”, pełnił też funkcję dyrektora „Teatru Premier”.

Był  twórcą i dyrektorem placówek teatralnych dla dzieci; o jego teatrze dziecięcym napisał Edward Krasiński w Warszawskich Scenach 1918–1939:

Teatr dla dzieci Tymoteusza Ortyma [...] istniał [...] łącznie około piętnastu lat, najpierw sporadyczny i wędrowny, od maja 1928 r. z siedzibą w stolicy i letnimi wypadami na prowincję. W ciągu ośmiu lat ten zręczny i pomysłowy teatrzyk dał ponad 43 premiery baśni i legend dla blisko miliona widzów. Ortym, inscenizator, reżyser i główny aktor, umiał nawiązać kontakt z młodą widownią, spośród dzieci rekrutował małych aktorów, dramatyzował tematy historyczne, ulubione bajki, a ciesząc się sympatią „pociech” oparł się wszystkim przesileniom i przetrwał wiele innych imprez dla dzieci. Wynajmował sale „Nowości”, „Capitolu”, „Znicza”, a nawet „Cyrulika Warszawskiego”, angażując również aktorów zawodowych.

Artyści Teatru dla dzieci Ortyma na dachu Pałacu Prasy podczas wizyty w Krakowie. Widoczni od lewej: prof. Piotrowski, dyrektor Tymoteusz Ortym, Paweł Dudziński, Genia Gerardi.

26 marca 1939 r. obchodził w Teatrze Wielkim jubileusz 25-ciu lat pracy na scenie.

Był bardzo aktywnym ,płodnym autorem tekstów piosenek, licznych monologów, dialogów, szmoncesów, scen komicznych itp. Wiele z nich samemu nagrywał; ukazywały się najczęściej na płytach „Melodia Electro”; dokonywał także nagrań dla firmy „Lonora”. Brał udział w nagraniach recytacji dzieł literackich, dokonanych przez „Syrenę Record” na zamówienie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (partnerował w nich Stefanowi Jaraczowi). 

„Tylko świnie siedzą w kinie, co bogatsze, to w teatrze”

Po wybuchu II wojny świat. był najpierw sekretarzem imprezy koncertowej w kawiarni Lardellego, od 1 V 1940 kierował jawnym teatrem Niebieski Motyl, potem także teatrem Kometa i teatrem Nowości, wystawiając programy budzące najżywszy sprzeciw Podziemia, nieraz o charakterze pornograficznym. Jak podawało pismo konspiracyjne „Polska żyje”: „Jedyny teatr „Komedia” uruchomiony w Warszawie z łaski okupantów i ich faworyta teatralno-kinowego renegata Igo Syma, dobrze się im wysługuje. Poniża sztuki polskie jak może. Okupanci kazali zohydzać twórczość polską we wszystkich jej przejawach i teatr „Komedia” dopomaga w tym dzielnie.”

Tymoteusz Ortym- Prokulski w Polsce Ludowej odnalazł się doskonale...  jako  informator bezpieki ps; „Karol Malski” .Robił wciąż to co umiał najlepiej przygotowywał występy teatrów objazdowych, artystów estrady, organizował imprezy rewiowe ,od czasu do czasu sporządzając odpowiednie notatki dla nowych opiekunów kultury PRL. Z ramienia „Expresu Wieczornego” organizował koncerty w warszawskiej Sali Kongresowej, jak również zajmował się konferansjerką (lata 1956–1957).

Potem wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Organizował tam przedstawienia dla Polonii, pisywał na łamach „Dziennika Chicagowskiego” i w wychodzącym w Milwaukee „Kurierze Polskim” gdzie publikował cykl wspomnień, w których starał się usprawiedliwić swą działalność podczas okupacji. 

Był zresztą autorem cyklu artykułów „Gdzie hrabiny były kelnerkami”, w którym w barwny, choć niezbyt obiektywny sposób przedstawił polskie życie artystyczne czasów okupacji. 

Zmarł 15 maja 1963 r. w USA.

Wieś Skierniewka 1917 rok .Dawniej dwie samodzielne miejscowości Skierniewka Lewa i Skierniewka Prawa, 1867–1926 siedziba gminy Skierniewka. 

/Polskie studia regionalne redagowane przez dr med. E. Wunderlich.

Atlas geograficznego obrazu z Polski./

https://encyklopediateatru.pl/autorzy/9312/tymoteusz-ortym

https://pl.wikipedia.org/wiki/Tymoteusz_Ortym

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/152064/

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/24092/

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/152067/

https://tygodnik.tvp.pl/54587733/wspolpracowala-z-abwehra-byla-bigamistka-sekretna-historia-slynnej-polskiej-aktorki

https://bibliotekapiosenki.pl/osoby/Ortym_Tymoteusz/biografia