Hospital, jeden z najstarszych w kraju naszym .(1838 -1939) pow. Łowicz

 

1913 r., fot. ze zbiorów archiwalnych.

Больница - św. Tadeusza -Łowicz (1838- 1939)

Hospital, szpital zgodnie z pierwotnym znaczeniem tego słowa zwane :

„miejscami gościnności”

Pierwszym szpitalem we współczesnym tego słowa znaczeniu w powiecie łowickim ,wówczas Księstwie Łowickim  był ,,Dom Zdrowia ''(1838 r.)mieszczący się na pierwszym piętrze kamienicy nr.250(41)przy ulicy Zduńskiej który powstał z inicjatywy ks. prałata Tadeusza Łubieńskiego , członka Warszawskiej Rady Głównej Opiekuńczej. 

W czasach PRL -Bieruta 41.

Dom zbudowano między 1827- 1835 r. w miejscu drewnianego budynku i przyległego placu.

 Właściciele posesji  przed 1771 r. Wojciech i Kunegunda Kaczorowsy,1771 r. Rogalscy ,1828 r. Józef Bielski .1838 r.Juliana Masłowska i Marianna Paratowicz,1856 Marianna Hiller, 1899/1910 Jakób Szenfeld ,Michał Rozendorn ,1910 r. Majer Kajsman i Ifel Kufelnicki.W latach 20 /XX wieku ,część parteru zajmowała apteka p. Szymanowskiej.

W 1838 r. dom z fundacji Tadeusza Łubieńskiego , zamieniono na 

,,miejsce gościnności '' Dom Zdrowia ,gdzie na piętrze urządzono wówczas też kaplicę.

Uroczyste otwarcie nastąpiło dnia .30 marca 1838 roku o godzinie 10 w jednej z sali lokalu ,wobec miejscowej kapituły duchowieństwa ,władz cywilnych i wojskowych oraz licznej publiczności ,mszę św. do Boskiej Opatrzności odprawił ks. Daniszewski proboszcz kolegiaty łowickiej, następnie celebrujący właściwym obrzędem poświęcił sale chorych w których przebywało siedmiu chorych . Pierwszą Radę szpitala ,według ówczesnych przepisów stanowiło pięć osób :Antoni Zawadzki ,ówczesny sędzia pokoju jako opiekun rezydujący ,ks. kanonik Ludwik Gruszecki ,jako sekretarz ,ks. kanonik Bartłomiej Michałowski ,jako skarbnik, dr. Paweł Filipowski ,jako lekarz szpitala i obywatel miasta Jan Rosłomkiewicz ,jako gospodarz szpitala. Dom Zdrowia był zakładem typowo leczniczym. Liczył kilkanaście łóżek, średni okres leczenia wynosił około dwóch tygodni. Utrzymywał się on nie tylko ze środków fundacji, ale po raz pierwszy wprowadzono odpłatności za pobyt i leczenie. Już na początku swej działalności zamykał się dodatnim bilansem. Utrzymanie ,,Domu Zdrowia ''w prywatnym budynku było zbyt kosztowne, dlatego myślano o budowie własnego budynku. Pierwotnie chciano przeznaczyć na ten cel tereny obok Kościoła Św. Leonarda, plan ten nie doczekał się realizacji .Siedem lat później ,dnia 15 maja 1845r. odbyło się poświęcenie nowego budynku po przekształceniu części budynków prymasowskich w pobliżu Zamku arcybiskupów gnieźnieńskich  na rogu trasy kutnowskiej i ulicy Podrzecznej,w miejscu dawnego zajazdu[Austerya] zwanego "Manes",wzniesiony wg projektu Henryka Marconiego, otrzymał on nazwę Szpitala Św. Tadeusza. Imię patrona zawdzięczał fundatorowi, założonego w 1838 r. Domu Zdrowia przy ul. Zduńskiej 41, prałatowi hr. Tadeuszowi Łubieńskiemu.

 

Szpital ten przetrwał do 1939 roku. Dnia 6 września w czasie niemieckiego nalotu bombowego wybuchł pożar, szpital pośpiesznie ewakuowano do jednej ze szkół na Bratkowicach, a następnie do budynku klasztoru sióstr Bernardynek przy ulicy Sienkiewicza. Wkrótce zaadoptowano dla potrzeb szpitala dwa budynki przy ulicy Podrzecznej po byłym Domu Księży Emerytów gdzie szpital działał przez lata okupacji i pierwsze lata po wyzwoleniu.

- dawny Dom Księży Emerytów.

Zdjęcie z archiwalnego zbioru fotografii.

Ruiny szpitala św. Tadeusza w Łowiczu, zniszczonego we wrześniu 1939 r.

fot: z archiwalnego zbioru zdjęć Jana Wegnera.

Ruiny zniszczonego przez Niemców kościoła św. Jana oraz Dom Księży Emerytów, po prawej parkan szpitala św. Tadeusza i droga na Kutno. Zima z 1940/1941

rok 1940.Łowicz.fot;

Pastor Wilhelm Brauer,w dniach 14 –16 lipca 1940 roku, trafił do Łowicza i Kutna.

Wnętrze szpitala ok.1910r.

Zdjęcie wnętrza sali operacyjnej szpitala św. Tadeusza. Od lewej: Guzek - felczer, dr S. Stanisławski - chirurg i dr Sz. Karlsbad - anestezjolog? Fot. z 1913 r. z zasobu AP w Łowiczu

Dwu tygodnik : ,,Świat,, z dnia 26 kwietnia 1913 rok

...Jeden z najstarszych w kraju naszym ...

Siedzą od lewej: dr Jan Chmieliński, dr Szymon Karlsbad, ks. Jan Podbielski, dr Stanisław Stanisławski, naczelnik Aleksander Budziłowicz, przełożona szarytek Maria Kowalkowska, sędzia Aleksander Ficki, dyr. fabryki Kazimierz Kiślański i Stanisław Xiężopolski.

Kaplica szpitalna z opisem.

W numerze 14. tygodnika "Łowiczanin" z 4 kwietnia 1913 r., w dziale Kroniki miejscowej ukazała się obszerna relacja z uroczystości jubileuszu 75-lecia istnienia szpitala św. Tadeusza w Łowiczu. Autor w towarzystwie jednej z szarytek miał okazję obejrzenia pomieszczeń szpitalnych.

(https://bc.wbp.lodz.pl/.../20463/edition/19433/content?)

Fotografie w większości pochodzą z strony ,,STARA FOTOGRAFIA ZATRZYMAĆ Czas Łowicz i okolice''

   Już w okresie przedwojennym widziano konieczność budowy nowego szpitala. Zarys planów oraz przyszła lokalizacja były opracowane jeszcze przed 1939r. Wcześniejsze istnienie planów oraz lokalizacji pozwoliło na szybką ich realizację. Należy tu podkreślić ,że był to jeden z pierwszych nowo wybudowanych po wojnie szpitali w Polsce. Oddany do użytku w 1951 r., po 12 latach od położenia kamienia węgielnego pod budowę, szpital powiatowy w Łowiczu przy ulicy Ułańskiej 28 ,uchodził za jeden z najnowocześniejszych w woj. łódzkim .