Gwardia Ludowa ,pow. Łowicz (z wujkiem Stalinem 1942-1945)

 

( fragment dokumentu dotyczący Gwardii Ludowej z terenu powiatu łowickiego  ,całość materiału ; "Łódzki front 1939 - 1945" (1969) /CAŁY FILM/  

  https://youtu.be/LIANaAZ8yko?si=VWl0PWcu9rED8WRy )

 Komitet Dzielnicowy PPR w Łowiczu ,zwany także Komitetem Powiatowym powołany został w lutym 1942 roku w mieszkaniu Adama Dzięgielewskiego ''Dziadek'' przy ulicy Mostowej 22, w którym odbyło się zebranie licznej grupy działaczy ,którzy wyłonili spośród siebie KD- PPR. Na zebraniu kierownictwo okręgowe PPR reprezentowali :J. Obórkówna ''Józia'' i M. Baryła ' 'Bartek'' .Sekretarzem KD >PPR - Łowicz został A .Tomczak, członkami zaś : Adam Dzięgielewski ''Dziadek'', Stanisław Brudka ''Stach'', Szymon Szczepanik ''Francuz'' ,Stefan Pawlata ''Leszek'' , Jan Skierski ''Janek'' , Wojciech Wojciechowski ''Wojtek'' ,Jan Wojda i Stanisław Pietrzak. W maju na stanowisko dowódcy Gwardii Ludowej  ,powołano Franciszka Zawadzkiego ''Franka'' zwanego komendantem ,oficerem Gwardzistów . 

Franciszek Zawadzki

Polska Partia Robotnicza (PPR).

Autorem nazwy partii był Józef Stalin, który 27 sierpnia 1941 przekazał sekretarzowi generalnemu Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu) Georgiemu Dimitrowowi wskazówki, by nie posługiwać się nazwą „partia komunistyczna”, gdyż mogłaby odstraszać przyszłych członków. Dimitrow 29 sierpnia 1941 przekazał dyspozycje Stalina grupie polskich komunistów (nazwa partii pozbawiona wyrazu „komunistyczna” wzbudziła szereg wątpliwości wśród polskich komunistów w ZSRR). Szkoleniem aktywistów PPR tworzących Grupę Inicjatywną m.in. w specjalnym ośrodku w miejscowości Puszkino pod Moskwą, zajmował się Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD)

5 stycznia 1942 r. w Warszawie, z inicjatywy przybyłych z ZSRR polskich komunistów z tzw. Grupy Inicjatywnej (zrzuconych przez lotnictwo sowieckie na spadochronach 28 grudnia 1941 w okolicach Wiązowny, poprzez połączenie organizacji Związek Walki Wyzwoleńczej (utworzonej we wrześniu 1941) z kilkoma istniejącymi konspiracyjnymi grupami komunistycznymi, została utworzona Polska Partia Robotnicza (PPR).

W 1942 roku w powiecie łowickim powstało około 27 komórek ,placówek PPR ,liczyły one od 2do 5 osób  w tym  8 dużych grup tak zwanych wypadowych GL:w Gaju wraz z Lisiewicami i Wojewodzą ,Jackowicach ,Jeziorku wraz z Lipnicami i Kocierzewem ,Pszczonowie ,Dzierzgowie , Łyszkowicach, Łowiczu i Głownie .W Głownie utworzony został Komitet Miejski PPR, którym kierowali W. Wojciechowski i Grzegorz Kuciński. Gminne placówki GL ,uformowały się w miejscowościach : / Łyszkowice, dowódca ,komendant- Józef Trembaczyk /Nieborów .dow.kom.-Tadeusz Miller/ Kompina ,dow.kom - Antoni Cywiński/ Jeziorko dow.kom - Józef Miazek i Stanisław Gać / Zduny i Kiernozia ,dow.kom - Józef Bogusz /Bielawy i Dąbkowice ,dow.kom -Stanisław Wiktorczyk / Głowno dow.kom Wojciech Wojciechowski / Bolimów dow.kom - Feliks Nowiński /

Rozwój organizacyjny PPR i Gl ,został zahamowany wskutek aresztowań w końcu września 1942 r. następnie w listopadzie i w pierwszym kwartale 1943 r. W dniach 27 i 28 1943 r. we wsiach Jeziorko , Lipnice ,Kocierzew żandarmeria niemiecka aresztowała ponad 100 osób ,w tym m.in wielu członków Gwardii Ludowej. W maju 1943 r. Niemcy wywieźli z więzienia w Łowiczu 60 peperowców i gwardzistów ,z których 10 rozstrzelali w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej mieszczącej się przy ulicy Blich.W czesnym rankiem 23 maja 1943r z pobliskiego więzienia przy  ul. Kurkowej w ,Niemcy przywożą  10 zakładników, których na oczach pracowników zabijają strzałem w tył głowy , za wysadzenie urządzenia wirówki  w mleczarni.

[ więcej pod linkiem ;

,,Za drogo nas to kosztowało'' 23 maja 1943 r. (cz.I) Łowicz - ul. Blich 13

https://rosariumadgdar.blogspot.com/2023/02/za-drogo-nas-to-kosztowao-23-maja-1943.html   ] 

W gminie Jeziorko w sierpniu 1942 r. powstał silny oddział wypadowy GL Stanisława Gacia ''Kuby'' ,który w styczniu 1943 roku liczył 60 ludzi ,a ''Kubę'' za dotychczasowe zasługi mianowano oficerem Gwardii Ludowej. Podległy mu oddział otrzymał nazwę im .Kazimierza Puławskiego .Z biegiem czasu S. Gać objął dowództwo nad wszystkimi grupami gwardzistów operującymi w powiatach łowickim ,sochaczewskim i błońskim.

4 maja we wsi Kozłów Szlachecki grupa gwardzistów oddziału im. Puławskiego przebranych w mundury niemieckie ,ruszyło z zamiarem uwolnienia odbicia, więźniów przy ulicy Kurkowej w Łowiczu .Niemcy ,powiadomieni o zamiarach gwardzistów ,ściągnęli znaczne posiłki z Łowicza ,Skierniewic, Sochaczewa oraz wyładowali jadący na wschód oddział Wermachtu i otoczyli gwardzistów ze wszystkich stron .Walka rozpoczęła się przed wieczorem w oświetleniu reflektorów ,przy użyciu lekkich czołgów .Na pomoc gwardzistom przyszedł spod Wycinek oddział Gl  Józefa Ufy ''Maćka" i uderzył z kolei na Niemców .Ponieważ część gwardzistów była przebrana w niemieckie mundury ,chaos w szeregach wroga zaczął się pogłębiać. Fakt ten wykorzystali skutecznie gwardziści i wycofali się w kierunku lasu pod Borzymówką. Część nie zorientowawszy się w sytuacji, wycofała się w niewłaściwym kierunku ,na Nowy Kozłów ,leżący przy szosie warszawskiej ,wskutek czego 17 gwardzistów poległo od ognia ckm i moździerzy.

Tekst na podstawie prezentacji przygotowanej przez uczniów i nauczycieli szkoły podstawowej w Mastkach - im. Józefa Ufy . 

[ Mastki wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Chąśno.]

'' 8 grudnia 1943 roku w okolicach tej miejscowości miała miejsce partyzancka bitwa oddziału Armii Ludowej im. Dzieci Łowicza z Niemcami. W nierównej walce poległo 13 partyzantów. Pochowano ich w Kocierzewie Wielkim. Ranny w tej potyczce został Józef Ufa ps ,,Maciek". Przed wojną działał w Związku Młodzieży Wiejskiej ,,Wici". Był żołnierzem kampanii wrześniowej w 10 pułku piechoty Armii ,,Pomorze" Dowodził oddziałami partyzantów GL m.in. w bitwie nad Rawką ( 7.8.1943) , pod Kiernozią ,pod Rawą Mazowiecką (czerwiec 1943 ),pod Kozłowem Szlacheckim ( maj 1943). 1 grudnia 1943 roku otrzymał zadanie dostania się w rejon Kutna i odnalezienia broni i amunicji zakopanej w 1939 roku. Podczas kwaterowania w Mastkach jego oddział został zdradzony. Wieś otoczyło 500 niemieckich żandarmów, żołnierzy Wehrmachtu i policji granatowej. Ranny w bitwie ,,Maciek" został przewieziony do Łowicza, a następnego dnia rozstrzelany w Mastkach Okoliczna ludność upamiętniła leśne miejsce egzekucji usypując kopiec i znosząc w to miejsce kwiaty.25 stycznia 1944 roku z rozkazu Dowództwa Głównego GL sierżant „Maciek” pośmiertnie został mianowany podporucznikiem , a po wojnie odznaczony Krzyżem Grunwaldu III klasy'' 

Józef Ufa  ,,Maciek".

Mimo ciężkich strat i ofiar w ludziach ,walkę i pracę polityczną kontynuowano nadal w 1943 roku rozwinął się zwłaszcza ruch partyzancki . Gwardia Ludowa była zbrojnym ramieniem Polskiej Partii Robotniczej, która podlegała Kremlowi i wykonywała jego polecenia na terenie kraju. W sylwestra   31 grudnia 1943 r. na 1 stycznia 1944 r., przemianowano ją na Armię Ludową.

A powojnie 👇

...z wujciem Stalinem na transparencie. Plac Przyrynek -Łowicz lata 1950-1955 r.  z pieśnią na ustach (Marsz Gwardii Ludowej (pierwotnie Pieśń partyzantów)

My ze spalonych wsi,

My z głodujących miast,

Za głód, za krew,

Za lata łez

Już zemsty nadszedł czas!

Za głód, za krew,

Za lata łez

Już zemsty nadszedł czas!

W pierwszym fragmencie ''bohater'' materiału Franciszek Zawadzki mówi o najważniejszej akcji  Gwardii Ludowej - wysadzenie pociągu w Lipcach (dziś Reymontowskich  ) przez oddział GL 

''Czarnego Antka'' z Głowna -Gaju.

[...]Jako odwet za popełniony w 15 września 1942 r. na linii kolejowej w pobliżu Lipiec ,pow. łowicki ,napad terrorystyczny powieszono publicznie w dniu dzisiejszym .

w Skierniewicach 10 komunistów

w Lipcach               5    ''

w Rogowie            5     ''

W razie powtórzenia podobnych wypadków powzięte 

zostaną jeszcze surowsze zarządzenia karne[...]

[  Więcej pod linkiem :

Egzekucja - Skierniewice(05-10-1942.r Rynek)

https://rosariumadgdar.blogspot.com/2023/02/egzekucja-skierniewice05-10-1942r-rynek.html   ]